Hlustaðu á sögur heimamanna

Hefur þú heyrt um varðskipið Baldur og hvernig það tók þátt í Þorskastríðinu?
Hlustaðu á sögu frá Jóhanni Antonssyni.

Í spilaranum hér fyrir neðan er hægt að hlusta á söguna ásamt því að sagan er rituð neðar á síðunni.
Sagan er lesin af Vilhjálmi Bergmanni Bragasyni.

 

"Árið 2020 eru 44 ár liðin frá því síðasta þorskastríðinu milli íslendinga og Breta lauk og lögsaga Íslands var færð úr fimmtíu sjómílum í 200. Ég ætla að fjalla um dalvískan vinkil í síðasta þorskastríðinu, sem sumir segja að hafi ráðið úrslitum um farsæl lok þeirrar deilu. Aðalsteins Loftsson lét smíða skuttogara í Póllandi sem kom til Dalvíkur í júnímánuði 1974. Aðalsteinn átti fyrir síldveiðiskipið Loft Baldvinsson EA 24 sem var það skip islenska flotans sem var með mesta aflaverðmæti ár eftir ár á þeim tíma. Togarakaupin voru liður í væntanlegri endurskipulagningu útgerðar og fískvinnslu Aðalsteins. Togarinn, sem bar nafnið Baldur EA 124, var systurskip nokkurra annarra togara sem komu um svipað leyti til landsins.
Skipin þóttu hin glæsilegustu í alla staði. Öll aðstaða var til fyrirmyndar, bæði fyrir áhöfn og til vinnu. Það var mikil breyting frá síðutogurunum sem þessir togarar tóku við af. Þessir togarar voru um 60 metra langir og 11 metra breiðir og mældust 741 brl.
Aðstæður Aðalsteins breyttust hinsvegar þannig að það varð úr að hann seldi togarann og varð það úr að ríkissjóður keypti hann. Var tilgangur ríkisins með kaupunum að Hafrannsóknastofnun eignaðist skipið, en fyrst fékk Landhelgisgæslan það til afnota og var þá Baldur orðinn varðskip og kominn í stríð .
Þriðja þorskastríðið er landhelgisdeila Breta og íslendinga sem stóð frá 1975 til 1976. Islenska ríkisstjórnin ákvað að landhelgin skyldi fœrð út ennfrekar og í þetta skipti í 200 sjómilur. Þann 15. nóvember 1975 tóku nýju lögin gildi. Bretar mótmæltu að venju hástöfum og neituðu að samþykkja útfærsluna og þann 16. nóvember 1975, aðeins sólarhring eftir að lögin tóku gildi, varð breski togarinn Primella frá Hull fyrir togvíraklippunum. Deilurnar voru nú komnar á háskalega braut og beittu Bretar bœði dráttarbátum og freigátum til ásiglinga á íslensku varðskipin sem aftur á móti voru óþreytandi við að klippa aftan úr bresku togurunum. Islendingar tóku til þess ráðs að breyta skuttogaranum Baldri EA 124 í varðskip og reyndist hann betri en enginn því hvorki meira né minna en þrjár breskar freigátur þurftu, áður en yfir lauk, að sigla til Bretlands til viðgerða eftir árekstur við Baldur. Islendingar slitu stjórnmálatengsl við Bretland í febrúar 1976 og hótuðu þvi að ganga úr NATO. Bretar og Islendingar funduðu í Osló þann 23. maí árið 1976 og náðust loks samningar og lauk þar með þorskastriðinu í júni sama ár."

Akureyri - Var töluð danska á Akureyri á sunnudögum?
Var töluð danska á Akureyri á sunnudögum? Hlustaðu á sögu frá Tryggva Gíslasyni, fyrrverandi skólameistara Menntaskólans á Akureyri.
Skoða nánar
Ánastaðir - Hvalreki kom í veg fyrir hungur
Vissir þú að hvalrekinn mikli á Ánastöðum 1882, bjargaði fólki víðsvegar um landið frá hungursneyð? Hlustaðu á sögu frá Sólveigu Benjamínsdóttur sem er forstöðumaður safna í Húnaþingi vestra.
Skoða nánar
Dalvík - Varðskipið Baldur í Þorskastríðinu
Hefur þú heyrt um varðskipið Baldur og hvernig það tók þátt í Þorskastríðinu? Hlustaðu á sögu frá Jóhanni Antonssyni.
Skoða nánar
Drangey - Veðurtepptur í nokkra daga
Hvernig ætli sé að vera veðurtepptur á eyju eins og Drangey í nokkra daga? Hlustaðu á sögu frá Viggó Jónssyni sem hefur stundað veiðar og siglingar útí Drangey í fjöldamörg ár.
Skoða nánar
Grenivík - Fæddur í hríðarbyl
Veðrið á Íslandi er síbreytilegt og veturnir oft erfiðir með snjóstormum og ófærð. Hlustaðu á söguna hans Ingólfs Kristins Ásgeirssonar þegar hann segir frá degi sem móðir hans mun seint gleyma – dagurinn sem hann kom í heiminn.
Skoða nánar
Grímsey - Hvernig er að alast upp í Grímsey?
Hvernig ætli sé að alast upp í Grímsey? Hlustaðu á sögu frá Huldu Signý Gylfadóttur sem er fædd og uppalin í eyjunni.
Skoða nánar
Hrísey - Hvönn til lækninga
Vissir þú að hvönn hefur verið nýtt til lækninga frá örófi alda? Hlustaðu á sögu frá Lindu Maríu Ásgeirsdóttur sem býr í eyjunni og notar hvönn mikið á veitingastaðnum sínum.
Skoða nánar
Kópasker - Skjálftinn mikli
Hefur þú upplifað jarðskálfta? Hlustaðu á sögu frá Hólmfríði Halldórsdóttur sem bjó á Kópaskeri þegar stóri skjálftinn reið þar yfir árið 1976.
Skoða nánar
Siglufjörður - Líf síldarstúlkunnar
Hvernig ætli lífið hafi verið sem síldarstúlka? Hlustaðu á söguna hennar Birnu Björnsdóttur sem byrjaði að vinna sem síldarstúlka á 7 ára afmælisdaginn sinn.
Skoða nánar
Skagi - Sögur af draugum, forynjum eða jafnvel ísbjörnum
Ætli það séu draugar, forynjur eða jafnvel ísbirnir að þvælast á svæðinu? Hlustaðu á sögu frá Sigrúnu Lárusdóttur sem er fædd og uppalin á Skaga.
Skoða nánar
Ytra Lón - Hjartsláttur Móður jarðar
Hefur þú upplifað orkuna svo hreina og sterka, eins og þú finn hjartslátt Móður jarðar? Hlustaðu á söguna hennar Mirjam Blekkenhorst og hvernig örlögin sendu hana til Íslands þegar hún var um tvítugt.
Skoða nánar
Þrístapar - Síðasta aftakan á Íslandi
Hefur þú heyrt um síðustu aftökuna á Íslandi? Hlustaðu á sögu frá Magnúsi Ólafssyni þar sem hann segir frá þegar pabbi hans og afi grófu upp bein Agnesar og Friðriks.
Skoða nánar